W duchowej przychodni Europy – o spektaklu „Welfare” w reż. Julie Deliquet (Festival d’Avignon)

Opublikowano Autor:

Welfare (pl. “opieka społeczna”, ale też “dobrobyt”, czy “dobrostan”), przedstawienie oparte na scenariuszu oscarowego dokumentu Fredericka Wisemana z 1973 roku, będącego zapisem jednego dnia pracy w ośrodku pomocy społecznej, to wstrząsający, bo prawdziwy portret kosztów, jakie płaci kosztem najbiedniejszych kapitalistyczne, bogacące się bez umiaru demokratyczne społeczeństwo. Spektakl Deliquet zaczyna się już w czasie wpuszczania publiczności. Zbudowany zawczasu na scenie szpital polowy (oczywista aluzja do epidemii Covid-19) zostaje na naszych oczach... Czytaj więcej

Raz sarnie Śmierć – o spektaklu londyńskiej kompanii Complicité „Prowadź swój pług przez kości umarłych” wg Olgi Tokarczuk w reż. Simona McBurneya (Wiener Festwochen 2023)

Opublikowano Autor:

„Razu pewnego, obrawszy niebezpieczną drogę/Człowiek prawy z pokorą kroczył/Doliną śmierci” William Blake  W jednej ze scen Empuzjonu Olga Tokarczuk zabiera swojego bohatera, Mieczysława Wojnicza na grzyby, budując przy okazji ciekawą ich hierarchię. Chłopak najpierw więc znajduje kurki, następnie podgrzybki i prawdziwki, żeby w finale swych poszukiwań, wrócić myślami do najważniejszych grzybów swojego dzieciństwa, zbieranych wspólnie z ojcem smardzów. Co ciekawe, na szczycie grzybowej hierarchii jego towarzyszy, Opitza i Rajmunda, znajduje... Czytaj więcej

Nieznośna lekkość teatru – na marginesie tegorocznej edycji festiwalu Divadelní svět Brno 2023

Opublikowano Autor:

1. Jedną z największych gwiazd festiwalu oprócz izraelskiej Habimy, pokazującej spektakl Ten, którego pragnie moja dusza, była słynna niemiecka choreografka, Sasha Walz, ze swoim spektaklem Sym-phonie MMXX. Spektakl miał swoją premierę w 2022 roku w berlińskiej Staatsoper Unter den Linden, choć był planowany dwa lata wcześniej, jako długo oczekiwany owoc współpracy słynnej choreografki ze znakomitym austriackim kompozytorem, Georgem Friedrichem Haasem. On napisał muzykę, Waltz wraz ze swoimi tancerzami dołożyła znakomitą... Czytaj więcej

Pamiętaj, na zewnątrz jest śmierć – o „Trzech smutnych sztukach” wg Maeterlincka w reż. Radu Afrima z Teatru Narodowego w Jassach (Kontakt 2023)

Opublikowano Autor:

Sztuki belgijskiego noblisty, Maurice’a Maeterlincka, jednego z czołowych symbolistów europejskich nie były prawie w ogóle wystawiane w Polsce, co jest dla mnie sporym zaskoczeniem, bo uwielbiamy się przecież „narodowo bałamucić” symbolami, a i energia nadchodzącej nieustanie katastrofy nie jest nam obca. Rozumiem oczywiście, że obecnie, w dobie powierzchownych teatralnych rozprawek na zadane tematy (z góry narzucone przez teatralny mainstream, kapitalizujący bezwzględnie różne traumy wykluczonych), pogłębiony obraz świata i człowieka próbujący... Czytaj więcej

Ocalić w sobie ośmiornicę – o spektaklu “Ink” Dimitrisa Papaioannou (Kontakt 2023)

Opublikowano Autor:

Pierwszy obraz w spektaklu Ink wygląda następująco: po lewej stronie ciemnej, bezhoryzontalnej przestrzeni stoi tyłem samotny mężczyzna, znosząc cierpliwie potężny strumień opadającej na niego wody, dobywającej się pod ciśnieniem z umieszczonego po prawej stronie źródła. Wytrzymuje w tej pozycji kilkadziesiąt sekund, jakby istotą jego scenicznego bytu było prostu trwanie. Ów ciągnący się – wydawałoby się – w nieskończoność bezruch zostaje nagle przerwany pojawieniem się ośmiornicy, która atakuje mężczyznę. W gruncie rzeczy ona... Czytaj więcej

Tworzę zieleń poprzez iluzję, nie używam zielonego koloru – rozmowa z Dimitrisem Papaioannou na marginesie spektaklu „Ink” (Kontakt 2023)

Opublikowano Autor:

Tomasz Domagała: Jaka jest twoja definicja teatru i czy zmieniała się ona przez lata jego uprawiania? Dimitris Papaioannou: To niełatwe pytanie, ale spróbuję. Po pierwsze, moje spektakle są integralną częścią mnie, wymyślam je, projektuję wizualnie, potem jeszcze produkuję, a czasem nawet w nich gram. Myślę więc, że moja praca należy do przestrzeni “pomiędzy” – gdzieś na granicy teatru, tańca i performance’u – i jestem bardzo wdzięczny, że tego rodzaju artystyczne... Czytaj więcej

Lekcja anatomii doktora Castellucciego – o spektaklu „Bros” kompanii Societas (Kontakt 2023)

Opublikowano Autor:

Wiele jest pięknych i poruszających scen w spektaklu Romeo Castellucciego, ale jedną z nich zapamiętam na długo. To moment, w którym członek grupy amerykańskich policjantów, będących głównym bohaterem spektaklu, nagle przeistacza się w ofiarę, żeby za kilka chwil stać się kimś w rodzaju męczennika. W asyście zupełnie inaczej już nastawionych do niego dawnych kolegów oddaje broń, zdejmuje czarny mundur oraz białe bokserki, i bez słowa poddaje się upokarzającemu przesłuchaniu, przyjmującemu... Czytaj więcej

W dobrej formie – dziennik festiwalu Materia Prima 2023

Opublikowano Autor:

Czwartek, 2 marca 2023 Pożegnanie w Krainie Metaksy – „A night with Thick & Tight” Czas się pożegnać. Nim jednak przejdę do podziękowań, chciałbym jeszcze wspomnieć o spektaklu angielskiej kompanii Thick & Tight, pokazywanym na marginesie głównego nurtu festiwalu. Olga Tokarczuk w jednym z esejów zawartych w tomie Czuły narrator konstruuje przestrzeń Krainy Metaksy, opierając ją na greckim pojęciu zaczerpniętym z Uczty Platona. Słowo metaksy (μεταξu) było używane przez starożytnych... Czytaj więcej

Zajrzeć za kurtynę – o “Królu Edypie” Nicolasa Stemanna z Schauspielhaus Zürich (Dni Lessinga w Thalia Theater)

Opublikowano Autor:

Czasem w teatrze wystarczy aktor i… kurtyna. Spektakl Nicolasa Stemana z Zurychu, podobnie jak ten Sofoklesowy dramat, zaczyna się informacją, że na Teby spadła zaraza. Żelazna kurtyna opada na scenę Thalii, a my, razem z aktorkami, które opowiadają tę historię, zostajemy odcięci. Oddzielenie od świata, od ludzi, ale i od rozumienia spraw, których człowiek pojąć nie może. Przez następne 90 minut kurtyna podniesie się tylko bodaj dwa razy, i to... Czytaj więcej

Pod powiekami – o spektaklu “Wij” wg Gogola w reż. K. Sieriebriennikowa w Thalia Theater w Hamburgu

Opublikowano Autor:

W hamburskiej Thalia Theater, jednej z najważniejszych niemieckich scen, trwa właśnie festiwal – Dni Lessinga, będący programową  mieszanką tego, co wyprodukowano ostatnio na tej scenie z tym, co w teatrze europejskim interesujące i w jakimś stopniu aktualne. Jako że dotarłem do Hamburga dopiero wczoraj (festiwal trwa od 25 stycznia), na początek przyszło mi obejrzeć jedną z najnowszych produkcji gospodarzy – spektakl WIJ w reżyserii Kiriłła Sieriebriennikowa, będący napisaną wspólnie z... Czytaj więcej

Aue jedzie na Ukrainę – o „Eryniach” wg Jonathana Littella w reż. Siergieja Łoźnicy w Jaunimo Teatras w Wilnie

Opublikowano Autor:

Jest w Miejskim Archiwum Medialnym miasta Lwowa fotografia autorstwa bliżej nieznanego Sztrajnberga (przy nazwisku nie ma niestety imienia) z 1943 roku, przedstawiająca występujących na ulicy żydowskich muzyków. Jedynymi uchwyconymi na zdjęciu słuchaczami tego „koncertu” są naziści w różnych mundurach i przypadkowo chyba zabłąkany pies. Fotografia ma tytuł Tango śmierci, i jest ilustracją powszechnej praktyki niemieckich zbrodniarzy, którzy ściągali żydowskich muzyków z obozów bądź gett i zmuszali ich do grania podczas... Czytaj więcej

Czarna magia oraz jak ją zdemaskowano – o “Mistrzu i Małgorzacie” Ondreja Spišáka z Teatro Tatro (Festiwal Via Carpatia w Olsztynie)

Opublikowano Autor:

Scena słynnego balu u Szatana, na którym Małgorzata sprawuje funkcję gospodyni, wyglądała oszałamiająco, ale nie ze względu na zastosowane w niej teatralne środki (choć te również były znakomite), a na treści, jakie ze sobą niosła, będąc jednocześnie kluczem do tego wspaniałego spektaklu. Oto w momencie, gdy trzeba już niemal witać gości, Woland w brawurowej interpretacji Łukasza Kosa doznaje dziwnej zapaści. Staje się nagle bezwolną kukłą, którą jego słynna trupa (Behemot,... Czytaj więcej

From Asia with love! – oficjalny dziennik InlanDimensions Festival 2022

Opublikowano Autor:

Niedziela, 9 października 2022 Taniec Bezbronnych z Fukuoki – o „Stacji wodnej” w reż. Ōto Shōgo/Kima Seila kompanii SEAMI & Arts Management Center Stacja wodna z Fukuoki to jedno z moich największych teatralnych przeżyć tego roku, a może i ostatniej dekady. A wydawałoby się, że nie ma w tym spektaklu nic zaskakującego. Oto bowiem w przestrzeni jakiegoś postapokaliptycznego śmietniska – bardziej z przyszłości niż z przeszłości (świadczą o tym stara,... Czytaj więcej

Kochaj mnie od grobowej deski – o spektaklu „Gdy przechodzisz nad mym grobem” w reż. Sergio Blanco na Kunstfest Weimar

Opublikowano Autor:

 Kochany/Jak wiatr/Gdy przechodzisz nad mym grobem/Z wnętrza mojej pieczary/Z pożądania/Rozerwę swój całun Hafez, perski poeta (1310-90) Opowieść fabularna, którą eksploatuje w swojej sztuce i opartym na niej spektaklu Gdy przechodzisz nad mym grobem urugwajski dramaturg i reżyser Sergio Blanco, jest prosta, choć na pierwszy rzut oka nieco skandalizująca. Oto mieszkający w Paryżu pisarz, Sergio Blanco, postanawia popełnić w prywatnej klinice w Szwajcarii samobójstwo z asystą, a ciało zapisać Khaledowi, młodemu nekrofilowi... Czytaj więcej

Poczuć pełnię wiosny – o spektaklu „Przerwany sen” Danny Yunga z kompanii Zuni Icosahedron z Hongkongu (InlanDimensions)

Opublikowano Autor:

Tekst ten napisałem podczas zeszłorocznej edycji InlanDimensions 2021, odbywającej się online a publikowałem go w ramach oficjalnego dziennika festiwalu. Jako, że w tym roku zespół Danny Yunga przyjeżdża z tym spektaklem do Polski, “na żywo” postanowiłem go wykroić stamtąd i opublikować osobno, gdyż może on się komuś po prostu przydać! Osobiście zamierzam spektakl obejrzeć na żywo raz jeszcze, dam wtedy znać, czy coś się zmieniło w mojej jego ocenie!  Podstawą... Czytaj więcej

Ze śmiercią jej do twarzy – o spektaklu “Grimm” w reż. Elmārsa Seņkovsa z Liepājas Teātris (Trans/misje 2022)

Opublikowano Autor:

Jako że scenariusz spektaklu Grimm oparty jest na baśniach słynnych braci, jedną z jego bohaterek jest oczywiście Królewna Śnieżka (Kintija Stūre). W wersji Elmārsa Seņkovsa to łudząco podobna do Max Mayfield z serialu Stranger Things  dziewczynka ze słuchawkami, która żyje w swoim świecie, dyskretnie wprowadzając w przestrzeń spektaklu temat autyzmu. Po ugryzieniu jabłka pogodny autyzm Królewny Śnieżki ustępuje miejsca depresji. Jej sen, z którego ma ją obudzić piękny książę, przybiera... Czytaj więcej

Belgijska kolorowanka – o spektaklu “Żółty – cierpienia Belgii II: Rex” Luka Percevala z NTGent

Opublikowano Autor:

Tekst ten napisałem po obejrzeniu spektaklu “Żółty – cierpienia Belgii II: Rex” w ramach oficjalnego dziennika festiwalowego KONTAKTU 2021. Jako, że spektakl wraz z dwoma pozostałymi częściami cyklu, będzie prezentowany w tę sobotę, 2 lipca na Festiwalu Malta w Poznaniu, postanowiłem go wyodrębnić i udostępnić. Zapraszam!   Przedstawienie Luka Percevala będące częścią trylogii – składającej się ze spektakli układających się w kolory belgijskiej flagi i rozliczających się ze wstydliwymi epizodami w... Czytaj więcej

Uciekająca panna młoda w palarni – „Opowieści Lasku Wiedeńskiego” Ödöna von Horvátha wg Yany Ross z Jaunimo Teatras w Wilnie (Kontaktu 2022)

Opublikowano Autor:

Bohaterką dramatu von Horvátha jest przede wszystkim młoda Marianna, córka właściciela sklepu z zabawkami, Czarodzieja. Jak pisał kiedyś Łukasz Drewniak, to taka jedna, co nie chciała wyjść za mąż za rzeźnika, wpadła w oko prowincjonalnemu żigolakowi, urodziła mu dziecko, a potem porzuciła je u „teściowej”, żeby robić karierę i pieniądze w porno-biznesie. Nie trzeba chyba dodawać, że owa kariera była wymuszona nieodpowiedzialnością ojca dziecka oraz kamiennym sercem jej własnego. Po... Czytaj więcej

W Kontakcie z Twórcami – festiwalowe rozmowy o spektaklach

Opublikowano Autor:

Czwartek, 26 maja 2022 Między dobrem a złem – rozmowa z Yaną Ross na marginesie spektaklu Opowieści Lasku Wiedeńskiego Tomasz Domagała: Był rok 2019, co sprawiło, że zdecydowałeś się sięgnąć po Opowieści Lasku Wiedeńskiego i to w swoim rodzinnym mieście? Yana Ross: Myślałam o jakiejś propozycji dla dużego zespołu, szukając jednocześnie tekstu wizjonerskiego, nawiązującego do atmosfery, którą czułam w litewskim powietrzu, podobnej do tej z lat 30. XX wieku. Ödön... Czytaj więcej

Radu Afrima “W oczach Zachodu” – o “Trzech siostrach” z Teatru Narodowego im. I.L. Caragiale w Bukareszcie (Kontakt 2022)

Opublikowano Autor:

To, co w bukaresztańskich Trzech siostrach najciekawsze, zostało Czechowowi dopisane. W podtytule adaptacji czytamy (nie)naturalnie luźny scenariusz na podstawie sztuki Czechowa i tak należy ją traktować. Na razie muszę poczynić pewne założenia dla tego tekstu. Po obejrzeniu spektaklu zrozumiałem, że nie mogę tego spektaklu tak po prostu interpretować, gdyż oglądanie tej misternie utkanej z Czechowa i współczesności układanki ma sens tylko wtedy, gdy się jej kolejne elementy wychwytuje i samodzielnie... Czytaj więcej