Brahms ze starego rzutnika – rozmowa z Krystianem Ladą na marginesie spektaklu „Elegia. Brahms” w ramach Opera Rara

Opublikowano Autor:

Tomasz Domagała: Na pierwszy rzut oka widać, że lubisz festiwal Opera Rara. Jakie są tego powody? Krystian Lada: Cenię sobie bardzo Operę Rarę, bo to jedna z tych imprez, które nie działają na zasadzie zapełniania półek w supermarkecie, w sensie dostarczania akurat tego, co potrzebne. Patrząc na konstrukcję tego festiwalu, widać dramaturgiczny pomysł, strategię budowania długofalowej narracji, opartą nie tylko na muzyce, ale i na kreacji myśli intelektualno-filozoficznych. Dyrektora Jana... Czytaj więcej

Hermia śpi jak zabita – o „The Fairy Queen” Purcella w reż. Cezarego Tomaszewskiego na festiwalu Opera Rara w Krakowie

Opublikowano Autor:

Treść libretta „The Fairy Queen” Purcella oparta jest wprawdzie w całości na szekspirowskim „Śnie nocy letniej”, od razu trzeba jednak zaznaczyć, że traktuje ono sztukę stradfordczyka w naprawdę niezobowiązujący sposób. Podzielone jest na pięć aktów, zwanych maskami, które układają się w strukturę opowieści, napisanej raczej przez pijanego niż trzeźwego poetę, co zresztą znajduje swoje uzasadnienie w masce pierwszej, właśnie pijanemu poecie poświęconej. Gdyby popuścić jeszcze nieco wodze fantazji, można by... Czytaj więcej

Pojeździć ferrari w Krakowie – rozmowa z Philippem Jaroussky’m gościem festiwalu Opera Rara

Opublikowano Autor:

Tomasz Domagała: Patrząc wstecz na twoją karierę i wszechstronność, zapytam przewrotnie: kim jest dzisiaj Philippe Jaroussky? Philippe Jaroussky: Mam wrażenie, że wciąż jestem tą samą osobą, co kiedyś, a więc przede wszystkim muzykiem. Zawsze czułem, że jestem lepszym muzykiem niż skrzypkiem, lepszym muzykiem niż wokalistą i tak dalej. Prawdopodobnie również dlatego występuję od czterech lat jako dyrygent, najbardziej bowiem lubię robić muzykę z ludźmi, nieważne w jakiej funkcji występując z... Czytaj więcej

Coś więcej niż opera- teatr – o „Dardanusie” J.P. Rameau na festiwalu Opera Rara

Opublikowano Autor:

Gdy się dokładnie przyjrzeć „Dardanusowi”, zarówno na poziomie formy tej opowieści (literackiej i muzycznej), jak i treści, wszystkiego jest tam za dużo. Opowieść zaczyna się prologiem, w którym Wenus, nieco rozsierdzona działaniami Zazdrości, postanawia ją (wraz chórami pomocników, ukrywającymi się pod wdzięcznymi imionami Trosk i Podejrzeń) zakuć w łańcuchy. Atmosfera wokół bogini wprawdzie od razu się poprawia, ale okazuje się, że brak tych uroczych nicponiów usypia Amora i jego świtę,... Czytaj więcej

Admet umiera, Alceste płacze, a ty? – „Alceste” Jean-Baptiste Lully’ego na festiwalu Opera Rara w Krakowie

Opublikowano Autor:

Niezwykle ciekawie rozpoczyna się IV akt „Alceste”, będący zapisem podróży Herkulesa do Podziemi w celu uwolnienia tytułowej bohaterki. W pierwszej scenie poznajemy Charona i trud jego pracy polegającej na selekcji i przewożeniu dusz na drugą stronę Styksu, w drugiej przestrzeń tę nawiedza Herakles, żeby w niezwykle zabawnej scenie „wepchnąć się w kolejkę” dusz i zmusić Charona do przewiezienia go do krainy Plutona. Łódź zaczyna tonąć, Herakles pogania krnąbrnego przewoźnika, a... Czytaj więcej

Między mitem a obojętnością – o spektaklu „D’Arc. Opera” w reż. Krystiana Lady w Muzeum Powstania Warszawskiego

Opublikowano Autor:

„Hello darkness, my old friend/I’ve come to talk with you again” „Sound of silence” by Simon & Garfunkel Najbardziej wstrząsającym momentem okolicznościowego spektaklu Krystiana Lady w Muzeum Powstania Warszawskiego była chwila, gdy współczesna bohaterka opowieści, mieszkająca w Paryżu fotografka Joan (znakomita Agnieszka Grochowska) „pękła” wreszcie w zetknięciu z zamkniętym w pudełku dziedzictwem Powstania Warszawskiego, które dostała można powiedzieć w spadku po swojej babci, uczestniczącej w nim wiolonczelistki Joanny. Grochowska wyrzuca... Czytaj więcej

Rara Avis – oficjalny dziennik festiwalu „Opera Rara” w Krakowie

Opublikowano Autor:

Sobota, 24 lutego 2024 Vox populi, vox dei – o “Idomeneo” Mozarta na zakończenie festiwalu Opera Rara Historia opowiedziana w libretcie Giambatisty Varesco brzmi dziwnie znajomo, zwłaszcza po obejrzeniu Jephte Krzysztofa Garbaczewskiego. Okazuje się bowiem, że eksponuje i eksploruje tę samą sytuację tragiczną: oto walczący z wrogiem wódz popada w poważne tarapaty, żeby więc się uratować, obiecuje bóstwu, że złoży mu w ofierze pierwszą istotę, jaką napotka po szczęśliwym powrocie... Czytaj więcej

Vox populi, vox dei – o „Idomeneo” Mozarta na zakończenie festiwalu Opera Rara (VII)

Opublikowano Autor:

Historia opowiedziana w libretcie Giambatisty Varesco brzmi dziwnie znajomo, zwłaszcza po obejrzeniu „Jephte” Krzysztofa Garbaczewskiego. Okazuje się bowiem, że eksponuje i eksploruje tę samą sytuację tragiczną: oto walczący z wrogiem wódz popada w poważne tarapaty, żeby więc się uratować, obiecuje bóstwu, że złoży mu w ofierze pierwszą istotę, jaką napotka po szczęśliwym powrocie do domu. W przypadku starotestamentowego Jephte jest to ukochana córka, w przypadku mitologicznego kreteńskiego króla Idomeneusa –... Czytaj więcej

Balsam trucizną – „Die Erste Walpurgisnacht” Felixa Mendelssohna w Łaźni Nowej (Opera Rara VI)

Opublikowano Autor:

Scena Łaźni Nowej została podzielona na trzy części. W jej centrum znalazło się miejsce dla orkiestry połączone z podestem dla solistów. Kilka metrów dalej, za podestem, ustawione zostały w kolejności od najmniejszego do największego – trzy ogromne prostopadłościany, obleczone udrapowaną szarą tkaniną. Przed orkiestrą zaś autor scenografii i aranżacji przestrzeni Mateusz Mioduszewski zostawił pokaźnych rozmiarów pustą przestrzeń – miejsce akcji performance’u Olgi Bury i Piotra Stanka. Chcąc w pełni zrozumieć... Czytaj więcej

Szatańskie wersety – o „Ja, Şeküre” Nowaka/Chlandy wg Orhana Pamuka (Opera Rara V)

Opublikowano Autor:

Jeden z głównych bohaterów powieści Pamuka, Czarny wraca po dwunastu latach do Stambułu i od razu trafia do kawiarni. Uliczny sprzedawca, z którym chwilę wcześniej rozmawia, powołując się na słowa niezwykle popularnego w mieście hodży Nusreta (teologa, religijnego islamskiego kaznodziei), opisuje to miejsce, jako siedlisko zła i rozpusty: różnej maści łajdacy i buntownicy zbierali się tam i knuli całymi nocami. Tańczyli przy muzyce do białego rana, wbijali sobie szpikulce w... Czytaj więcej

Przerwana lekcja muzyki – „An Index of Metals” Fausto Romitellego w Cricotece (Opera Rara IV)

Opublikowano Autor:

Autor tego dzieła napisał do niego notę wstępną, którą postanowiłem tu w całości przytoczyć. Krakowskie pokazy już się odbyły, więc przeczytanie kilku akapitów od Romitellego, nawet wykładających kawę na ławę, nie może już w żaden sposób zakłócić odbioru dzieła czy zniekształcić w jakikolwiek sposób indywidualną rozmowę między nim a odbiorcą (przy założeniu, że taka się odbyła, bo nie jest to w żadnym przypadku oczywiste): Punktem wyjścia moich kompozycji jest założenie,... Czytaj więcej

Wędrowiec dociera na skałę – o “Winterreise” Schuberta w wykonaniu Thomasa E. Bauera oraz Siegrfieda Mausera (Opera Rara III)

Opublikowano Autor:

Odrzucony przez dziewczynę mężczyzna ucieka z jej domu w ciemną zimową noc, uprzedzając moment, gdy zostanie o to poproszony (przynajmniej tak to sobie wyobraża). Rusza, by odnaleźć własny szlak, w towarzystwie jedynego przyjaciela, który mu pozostał – księżyca. Na pożegnanie zostawia ukochanej znak swojej miłości – słowo „dobranoc” wyryte na bramie. Tak się mniej więcej przedstawia treść pieśni Gute Nacht, otwierającej Podróż zimową, cykl dwudziestu czterech utworów, skomponowany przez Franza... Czytaj więcej

Persona. Ciało córki Jephtego – „Jephte” w reż. Krzysztofa Garbaczewskiego (Opera Rara II)

Opublikowano Autor:

Spektakl złożony z serenaty Laurenziego Guerra non porta oraz oratorium Carissimiego Jephte w sensie fabularnym podzielony jest oczywiście na dwie części: rodzaj prologu, w którym śpiewacy – generalnie rzecz ujmując – zgłębiają sens uprawiania sztuki w czasie wojny, oraz właściwą opowieść o biblijnym sędzim Jephte, który odpowiedziawszy na wezwanie ojczyzny w potrzebie, pokonał wroga. Prosząc Boga o błogosławieństwo i powodzenie w czasie walk, obiecał mu niecodzienną ofiarę: złoży na ołtarzu... Czytaj więcej

Wpłynąłem na głośnego przestwór Oceanu – „Solaris” Karola Nepelskiego w reż. Waldemara Raźniaka (Opera Rara I)

Opublikowano Autor:

Najrozsądniej byłoby zacząć od krótkiego przypomnienia, o czym tak naprawdę jest książka Stanisława Lema, a któż mógłby nam to lepiej wyjaśnić niż on sam: Gdyby “Solaris” miała dotyczyć uczuć miłosnych między mężczyzną i kobietą, wszystko jedno, w Kosmosie czy na Ziemi, nie nosiłaby tytułu takiego, jaki nosi! Zamerykanizowany literaturoznawca węgierski Istvan Csicsery-Ronay zatytułował jej analizę: „Książka jest Obcym”. I w samej rzeczy – podjąłem w “Solaris” próbę przedstawienia problemu spotkania... Czytaj więcej

Święto ludzkiego głosu – rozmowa z JANEM TOMASZEM ADAMUSEM, dyrektorem startującego dziś w Krakowie festiwalu OPERA RARA

Opublikowano Autor:

Tomasz Domagała: Opera Rara to znany, lubiany w Krakowie i nie tylko festiwal z ugruntowaną marką. Z tego, co pamiętam, mocno odczuł skutki pandemii, jak wyglądały jego ostatnie lata? Jan Tomasz Adamus: Opera Rara nigdy się nie zatrzymuje. Okresy nazywane przez innych kryzysami traktujemy jako ekscytującą przeszkodę wzniecającą żar, czyli de facto zwiększającą pomysłowość i kreatywność naszych umysłów. Jest we współczesnej przestrzeni kultury dużo muzyki – dzieła małe, duże, długie,... Czytaj więcej

Mniej śpiewać, a bardziej umierać – z Piotrem Beczałą po premierze „Werthera” Masseneta w TW ON rozmawia Tomasz Domagała

Opublikowano Autor:

Spotkaliśmy się z panem Piotrem Beczałą pewnej październikowej niedzieli, chwilę po premierze Werthera Julesa Masseneta w reż. Willy Deckera w Teatrze Wielkim Operze Narodowej, w którym pan Piotr występował w partii tytułowej. Potem nastąpił całkowity lockdown kultury, postanowiłem więc poczekać z publikacją tej rozmowy na lepsze czasy. Świetna okazja nadarzyła się w tym tygodniu, jutro bowiem w austriackiej telewizji zostanie zaprezentowany spektakl Werthera live z Piotrem Beczałą w roli tytułowej,... Czytaj więcej

„Werther” z obrazów Magritte’a – o spektaklu wg Masseneta w reż. Deckera w TW ON w Warszawie

Opublikowano Autor:

Spektakl Willy Deckera w Teatrze Wielkim Operze Narodowej rozpoczyna się prologiem, który w prostych i zniewalająco pięknych obrazach ukazuje główne wątki interpretacyjne tej inscenizacji Werthera, wystawianej od 1996 m.in. w Barcelonie, Frankfurcie i w Pradze. Gdy kurtyna idzie w górę, widać ciemnoniebieski, ujęty w zniekształconej perspektywie  pokój, w którym pod ścianą z lewej strony ustawiono rząd krzeseł. Wisi nad nimi jeszcze portret kobiety, pod nim zaś siedzi nieruchomo młoda Charlotta... Czytaj więcej

„Halka” dobrze skrojona – o spektaklu Mariusza Trelińskiego w Teatrze Wielkim Operze Narodowej

Opublikowano Autor:

Gdy rozbrzmiewają pierwsze dźwięki uwertury, rusza obrotówka, na której scenograf Borys Kudlička zbudował socrealistyczny hotel. W jednym z jego pokoi budzi się Janusz, główny bohater tej ”Halki”. Idzie się napić, gdzieś znikąd pojawia się pokojówka, widać, że się znają, wymieniają czułości. Ten obraz znika, świat wokół wydaje się dekoracją do filmów Wojtka Smarzowskiego, przyciemnione hotelowe wnętrza w szarych kolorach wyglądają jak miejsce zbrodni: na podłodze ponumerowane dowody, w sali weselnej... Czytaj więcej

Opowieść o zwyczajnym szaleństwie – „Pod presją” w reż. Mai Kleczewskiej w Teatrze Śląskim w Katowicach

Opublikowano Autor:

Mabel Longhetti, bohaterka filmu Johna Cassavetesa „Kobieta pod presją” kocha muzykę poważną, a zwłaszcza operową. Gdy zostaje sama, słucha jej namiętnie, jest ona dla niej ucieczką od prozaicznych codziennych problemów, które z dnia na dzień kumulują się, stając się coraz bardziej przytłaczające i trudne do zniesienia. Nie mogąc sobie z nimi poradzić doznaje załamania psychicznego. Kończy się to półrocznym pobytem w szpitalu psychiatrycznym. Maja Kleczewska w swojej teatralnej wersji filmu... Czytaj więcej

"Frajer" na cesarskim stołku – „Łaskawość Tytusa” W.A.Mozarta w reż. Ivo van Hovego w Operze Narodowej

Opublikowano Autor:

TYTUS Pójdźmy do ludu, który czeka PUBLIO A Sesto? TYTUS Niech Sesto także przybędzie na arenę PUBLIO Więc jego los…? TYTUS Tak, Publio, jest przesądzony. Na „arenie” Ivo van Hovego w spektaklu „Łaskawość Tytusa” Wolfganga Amadeusza Mozarta, w Teatrze Wielkim w Warszawie nie ma dzikich zwierząt, które mają rozszarpać Sesta z powodu zdrady i próby zamachu stanu. Jest lud, który stanowią chórzyści Opery Narodowej, ustawiony w głębi sceny twarzami do... Czytaj więcej