Rwący strumień nie do zatrzymania? – „Nurt” Małgorzaty Szydłowskiej w Teatrze Łaźnia Nowa

Opublikowano Autor:

Jednym z najpiękniejszych momentów spektaklu Małgorzaty Szydłowskiej jest ten, gdy aktorzy Teatru Łaźnia Nowa, wcielający się w aktorów nowohuckiego amatorskiego Teatru Nurt, okazują się siedzieć na wielkiej – niewidocznej do tej pory przez publiczność – widowni Łaźni i patrzeć w milczeniu, nie tyle nawet na nas, widzów (siedzimy sobie z boku sceny, na specjalnie skonstruowanej widowni), co na teatralny poświęcony im kosmos, którego stanowimy integralną część. Magia zaczyna się już... Czytaj więcej

Za wszelką cenę – „Skóra po dziadku” Mateusza Pakuły w Teatrze Łaźnia Nowa i Teatrze im. Żeromskiego w Kielcach

Opublikowano Autor:

Polski teatr skręca ostatnio totalnie w stronę scenicznych, świetnie wykonywanych na żywo audiobooków, koronnym zaś przykładem tej tendencji jest najnowszy spektakl Mateusza Pakuły „Skóra po dziadku”, choć bardziej właściwym tytułem byłaby następująca parafraza oryginalnego tytułu – „Skóra po „Jak nie zabiłem mojego ojca i jak bardzo tego żałuję”, a to dlatego, że kielecki pisarz i reżyser właściwie powiela formę swojego teatralnego  blockbustera, lekko ją tylko modyfikując i… upraszczając (a myślałem,... Czytaj więcej

Wciąż o Ikarach głoszą – „Ziemia obiecana” wg. Reymonta w reż. Mai Kleczewskiej w Teatrze Zagłębia w Sosnowcu (MFSPiN w Łodzi)

Opublikowano Autor:

„Był taki młody nie rozumiał że skrzydła są tylko przenośnią trochę wosku i piór i pogarda dla praw grawitacji nie mogę utrzymać ciała na wysokości wielu stóp Istota rzeczy jest w tym aby nasze serca które toczy ciężka krew napełniły się powietrzem i tego właśnie Ikar nie chciał przyjąć” Zbigniew Herbert „Dedal i Ikar” W finale spektaklu Mai Kleczewskiej mamy ślub Karola Borowieckiego (Paweł Charyton) z Madą Müllerową (Natalia Bielecka),... Czytaj więcej

Spotkać się razem w tym momencie, w tym ciemnym lesie – rozmowa z Caroliną Bianchi na marginesie spektaklu „Brotherhood” (Wiener Festwochen)

Opublikowano Autor:

Tomasz Domagała: „Brotherhood” zaczyna się od obrazu Rubensa „Gwałt na Hipodamii”, który znalazł się w centrum uwagi opinii publicznej kilka lat temu, gdy jeden z historyków sztuki zwrócił uwagę na fakt, że obrazy portretujące gwałt są w Prado nazywane często „porwaniami”, czyli że język próbuje ominąć istotę gwałtu. Czy twój spektakl oparty jest na podobnej strategii? Carolina Bianchi: To ciekawe, że wspomniałeś o „porwaniu”, bo to jest coś, o czym... Czytaj więcej

Wizyta w kłodzkim Eleusis – o spektaklu „Prowadź swój pług przez kości umarłych” wg Olgi Tokarczuk w reż. Oli Mafālani w Dailes teātris w Rydze

Opublikowano Autor:

Tekst został napisany na zamówienie łotewskiego kwartalnika teatralnego Teātra Vēstnesis i opublikowany w numerze 2025/II – https://teatravestnesis.lv/. Redaktorce naczelnej magazynu, Edīte Tišheizere serdecznie dziękuję za zaproszenie do współpracy. Tekst został przetłumaczony na język łotewski przez tłumaczkę powieści Olgi Tokarczuk, Ingmārę Balode. W pierwszej scenie powieści Tokarczuk jej główna bohaterka, Janina Duszejko, zostaje wyrwana z łóżka w środku nocy przez swojego sąsiada Matogę. Przybiega on, żeby poinformować ją o śmierci innego... Czytaj więcej

Arka Noego na Mont Blanc – „Szczyt” Christopha Marthalera w Piccolo Teatro di Milano – Teatro d’Europa

Opublikowano Autor:

Gdy wchodzimy na widownię Teatro Giorgio Strehler, naszym oczom ukazuje się wnętrze zajmującego prawie całą scenę górskiego schroniska. Na pierwszy rzut oka niczym szczególnym się ono nie wyróżnia, może poza „wyrastającą” w środku tej przestrzeni pokaźnych rozmiarów atrapą góry, będącą na pierwszy rzut oka przejawem szalonej fantazji dekoratora. Reszta sprzętów, jakie się tam znajdują, wydaje się już do bólu przewidywalna: ławki, skrzynie do siedzenia, piętrowe łóżko w rogu, rozkładany stół,... Czytaj więcej

Polityka jest pochodną kultury, nie jej źródłem – rozmowa z Johnem Malkovichem (MFT Kontakt)

Opublikowano Autor:

Tomasz Domagała: Naszą rozmowę chcę zacząć od skandalu w Sofii ze sztuką „Żołnierz i bohater” Shawa, którą wyreżyserowałeś i która wzbudziła tam skrajne reakcje społeczne. Czy taki odbiór dzieła, którego jesteś autorem, cię  zaskoczył? Jeśli tak, to dlaczego? Pytam, bo u nas takie rzeczy są na porządku dziennym. John Malkovich: Nie, nie byłem zaskoczony. Zwłaszcza że owe reakcje nie miały oczywiście nic wspólnego ani ze sztuką Shawa, ani z naszym... Czytaj więcej

Zawsze staram się myśleć o widzach – rozmowa z Eugenem Jebeleanu, reżyserem „Teorematu” i „Pola maków” (MFT Kontakt)

Opublikowano Autor:

Tomasz Domagała: Nad czym obecnie pracujesz? Eugen Jebeleanu: Nad teatralną wersją słynnego filmu „Goodbye Lenin”, premiera już za chwilę: 21 i 22 maja w Teatrul Metropolis w Bukareszcie. Tomasz Domagała: Brzmi super! Czy dobrze myślę, że dochodzisz właśnie do osobliwego momentu pracy nad spektaklem, w którym reżyser właściwie nie jest już potrzebny, bo przedstawienie zaczyna żyć swoim własnym życiem? Eugen Jebeleanu: Pewnie tak, choć na razie w ogóle tego nie... Czytaj więcej

Myszkin nie jest żadną reinkarnacją Jezusa, to rosyjski faszysta – rozmowa z Alvisem Hermanisem na marginesie jego spektaklu „Czarny łabędź” z Jaunais Rīgas teātris (MFT Kontakt)

Opublikowano Autor:

Tomasz Domagała: W „Czarnym łabędziu” wykorzystujesz fragment „Idioty” Dostojewskiego nakładając na niego formalny filtr „Jeziora łabędziego” Czajkowskiego oraz obraz z konceptu Sorokina. Skąd takie połączenie? Alvis Hermanis: Jeśli chodzi o obraz Sorokina, który w spektaklu wisi na ścianie, to łączy mnie z nim jedynie fakt, że kupiłem go osobiście od autora, ponieważ znamy się od dawna, od czasu kiedy wiele lat temu pracowaliśmy razem na Ruhrtriennale. Tomasz Domagała: Naprawdę? Myszkin... Czytaj więcej

Marianne i Johan. Studium postaci – o „Scenach z życia małżeńskiego” w reżyserii Katarzyny Minkowskiej w Narodowym Starym Teatrze w Krakowie

Opublikowano Autor:

Ze zdziwieniem przeczytałem krytyczne teksty poświęcone temu spektaklowi, w których zarzucano mu głównie telenowelowość, powtarzanie bergmanowskich schematów czy najbardziej kuriozalny – brak wariantu relacji LGBT+ (ktoś tu chyba się mocno nudzi, potrzebując dodatkowych wrażeń). Wszystkie one są funta kłaków warte, bo po pierwsze „telenowelowy” znaczy prosty jak drut, a tu nic proste nie jest, a już na pewno nie teatr, jaki uprawia Minkowska. Po drugie właśnie jej znakomity, wielonarracyjny koncept... Czytaj więcej

Są, siedzą tam, czyli wszystko jest w porządku – rozmowa z Ingeborgą Dapkūnaitė na marginesie „Samotności pól bawełnianych” w reż. Timofeya Kulyabina (MFT Kontakt)

Opublikowano Autor:

Tomasz Domagała: Dziękuję, że zechciałaś się ze mną spotkać. Czy to prawda, że masz jakieś związki z Polską? Ingeborga Dapkūnaitė: Nie mam polskich korzeni, ale wychowała mnie niania, Polka, nieumiejąca mówić w żadnym innym języku. Miała na imię Malwina i ciągle do mnie mówiła, jeśli więc ludzie zwracają się do mnie po polsku i mówią wolno, bardzo dużo rozumiem. Tomasz Domagała: Przyjeżdżasz do Polski, żeby wraz z Johnem Malkovichem zaprezentować... Czytaj więcej

Ani nam witać się ani żegnać żyjemy na archipelagach? – o „Ulissesie” James’a Joyce’a w reż. Michała Borczucha w Teatrze im. Słowackiego w Krakowie

Opublikowano Autor:

„Ulisses” Joyce’a, mimo że jest dziełem monumentalnym, złożonym, ulepionym w wielu miejscach ze strumienia świadomości bohaterów, wydaje się idealnym materiałem dla teatru. Dzieje się tak dlatego, że jego akcja obejmuje jeden konkretny dzień z życia bohaterów, dokładnie 16 czerwca 1904 roku. Wszystko zaczyna się rano, a kończy w nocy, w związku z czym na poziomie zdarzeń rzeczywiście niewiele się dzieje. Ot, ktoś z kimś je śniadanie, ktoś inny dokonuje porannych... Czytaj więcej

Czy możemy dalej robić teatr? – rozmowa z Ivanem Uryvskim, reżyserem spektaklu „Kaligula” z Narodowego Akademickiego Teatru Dramatycznego im. Iwana Franki w Kijowie (MFT Kontakt)

Opublikowano Autor:

Tomasz Domagała: Jak wygląda obecnie sytuacja teatru na Ukrainie, teatru w ogóle – czy gracie, co gracie, jakie są teraz w twojej opinii podstawowe cele teatru? Ivan Uryvsky: Dziękuję ci za to pytanie. Jako że pełnoskalowa inwazja Rosjan trwa już trzeci rok, ukraińscy artyści znajdują się procesie poszukiwań zarówno teatralnej formy, jak i prezentowanych na scenie treści. Osobiście wciąż się zastanawiam, jak w tej sytuacji komunikować się z widzami, jak... Czytaj więcej

Syzyf w ciemnym lesie – o spektaklu „Szczęśliwy Syzyf” Tadeusza Pyrczaka w Teatrze Łaźnia Nowa

Opublikowano Autor:

Tekst Pyrczaka jest bardzo problematyczny, a to dlatego, że siląc się na oryginalność i intelektualne wydumanie, gubi istotę rzeczy, czyli klarowność fabuły potrzebną do tego, żeby widz mógł ją sobie wyinterpretować, czytając całkiem dobrze dobrane tu teatralne znaki i zaproponowane przez reżysera narracje. Słowem Pyrczak reżyser – absolutnie tak, ale Pyrczak autor – absolutnie nie, zwłaszcza że mam za sobą również doświadczenie „Australii”, kolejnego spektaklu napisanego i wyreżyserowanego przez tego... Czytaj więcej

Człowiek jest zjawiskiem, zdarzeniem, nieustanną przemianą – rozmowa z Krystianem Lupą o „Czarodziejskiej górze” Tomasza Manna

Opublikowano Autor:

Tomasz Domagała: Jaka jest historia twojej relacji z „Czarodziejską Górą”? Krystian Lupa: Była to jedna z moich książek inicjacyjnych, przeczytana dużo wcześniej niż utwory tych moich Austriaków, którzy w stosunku do Manna są na pewno dużo bardziej rewolucyjni, zarówno w sensie języka, jak i sposobu podejścia do człowieka. Wielokrotnie chciałem ją zrobić w teatrze, ale za każdym razem wydawała mi się zbyt łatwa. Jej przesycenie dialogami nie tylko zachęca adaptatora,... Czytaj więcej

Ślimak, ślimak pokaż rogi – o spektaklu „Haribo kimchi” Jaha Koo w Teatrze Łaźnia Nowa w Krakowie

Opublikowano Autor:

Jesteśmy w południowokoreańskiej metropolii, odwiedzając jeden z licznych  nocnych ulicznych barów z przekąskami o nazwie pojangmacha. Sympatyczny barman (Jaha Koo) zaprasza nas do środka, serwując nam najsłynniejsze dania koreańskiej kuchni oraz niekończącą się zdawałoby się opowieść. Zaczyna od razu od surrealistycznej historii związanej ze ślimakiem o dźwięcznym imieniu Gona, którego znalazł pewnego razu w liściach kapusty, potrzebnych do zrobienia jednej z najsłynniejszych koreańskich potraw, tytułowego kimchi. To odmieniło jego smutne... Czytaj więcej

Hansa Castorpa podróż zimowa  – o „Czarodziejskiej górze” Manna w reż. Krystiana Lupy z Jaunimo Teatras w Wilnie (Festiwal Lamentacje) 

Opublikowano Autor:

Sen Hansa Castorpa Gdy kończy się otwierająca spektakl sekwencja filmowych obrazów, pokazująca Hansa Castorpa w podróży do Davos, trafiamy wraz nim do maleńkiego pokoiku, w którym przyjdzie naszemu bohaterowi spędzić kolejne lata. Przestrzeń ta wyjeżdża z prawego boku sceny, wysuwając się na jej środek niczym szuflada. W jej wnętrzu nie ma nic ponad to, co typowe dla sanatoryjnych pomieszczeń: łóżko, biurko, krzesło, wieszak na ubrania. Oglądając później to miejsce w... Czytaj więcej

Duch Ojca na śmietniku – o „Hamlecie” Jana Englerta w Teatrze Narodowym

Opublikowano Autor:

Zaczyna się symbolicznie: Francisco (Przemysław Wyszyński) stoi na warcie, dołączają do niego oficerowie Marcellus (Marcin Przybylski) i Bernardo (Henryk Simon) wraz z Horacjem (Przemysław Stippa), ale nie jest to tylko scena, która wprowadza nas w tajniki opowieści, jak to ma miejsce w tragedii Szekspira. Marcellus ciągnie wózek z portretami starego Hamleta, którym okazuje się być sam Jan Englert, reżyser spektaklu, ale przecież też wielki aktor i przede wszystkim żegnający się... Czytaj więcej

Za każdym razem od nowa – rozmowa z Florentiną Holzinger (MFT Kontakt 2025)

Opublikowano Autor:

Tomasz Domagała: Jesteś choreografką, która przeszła drogę od tańca przez performance do teatru multidyscyplinarnego, przynajmniej tak to widzę, jaka jest twoja perspektywa? Florentina Holzinger: W sumie to stało się dość organicznie, ale na pewno taniec zdefiniował moją pracę o tyle, że ciało było (i jest wciąż) moim głównym medium. W pewnym jednak momencie zrozumiałam, że poszerzanie kontekstu to moja naturalna droga. Porzuciłam więc przestrzeń stricte taneczną, na rzecz tej bardziej... Czytaj więcej

Przestań gadać, chodź się przytulać – o „Aniołach w Warszawie” Julii Holewińskiej w reż. Wojciecha Farugi w Teatrze Dramatycznym w Warszawie

Opublikowano Autor:

Wyszedłem z Teatru Dramatycznego naprawdę zdenerwowany, co w teatrze niezwykle rzadko mi się zdarza, a to dlatego, że oglądając przedstawienie Wojciecha Farugi właściwie nic nie poczułem. Obejrzałem spektakl z zainteresowaniem, nie powiem, ale poczucie rozczarowania było tak wielkie, że nie mogłem sobie z nim poradzić. Gdy trochę ochłonąłem, od razu zacząłem się zastanawiać, czy może nie jest tak, że powody takiego odbioru spektaklu leżą po mojej stronie. Za dużo oczekiwałem,... Czytaj więcej